اگر پس از تولد اولین فرزندتان، دچار افسردگی پس از زایمان شدید، طبیعی است که برای داشتن فرزندی دیگر، نگرانی و هراس داشته باشید. اما آگاهی از نحوۀ کنترل علائم افسردگی به شما کمک می‌کند تا برای بارداری مجدد، نگرانی کمتری داشته باشید.
ترس ناشی از افسردگی پس از زایمان (PPD) یا اضطراب، دلیلی منطقی است که شاید شما – و همسرتان – تمایل نداشته باشید دوباره بچه‌دار شوید.
اما نباید این گونه باشد. آشنایی با علائم و نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان، برنامه‌ریزی و حمایت دیگران به شما کمک می‌کنند تا بتوانید بر این نگرانی‌ها غلبه کنید.
چه‌قدر احتمال دارد که در بارداری بعدی نیز دچار افسردگی پس از زایمان شوید؟
اگر قبلاً افسردگی پس از زایمان را تجربه کرده‌اید، به‌احتمال زیاد، پس از زایمان بعدی نیز دچار افسردگی می‌شوید. اما قطعاً این احتمال هم وجود ندارد که چنین اتفاقی رخ ندهد.
احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان، باتوجه‌به علائمی که پس از اولین زایمان خود تجربه کرده‌اید، از حدود ۳۰ تا ۷۰ درصد، متغیر است. اگر افسردگی‌تان خیلی شدید بوده است، بیشتر از زنانی که علائم خفیف‌تری داشتند، در معرض ابتلای مجدد به افسردگی پس از زایمان در بارداری بعدی قرار دارید.
اما بسیاری از زنانی که پس از تولد فرزند اولشان دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند، بعد از تولد فرزند دومشان، هیچ نشانه‌ای از افسردگی را مشاهده نمی‌کنند. چراکه شرایط بارداری همیشه یکسان نیست و کودکان نیز با هم تفاوت دارند. دراین‌بین، عوامل متعددی در افسردگی پس از زایمان نقش دارند که خارج از کنترل شما هستند.
عواملی مانند:
- زایمان زودرس
- مشکلات شیردهی
- کولیک نوزاد
- زایمان تروماتیک
- عدم دریافت حمایت از سوی همسر یا خانواده
- مشکلات مالی
اگر بعد از تولد فرزند اول، دچار افسردگی شدید، آیا می‌توانید فرزند دوم بیاورید؟
تصمیم به داشتن فرزند دوم، مسئله‌ای خانوادگی است.
اگر نگرانید که مبادا دوباره دچار افسردگی بعد از زایمان شوید و ارزشش را ندارد که این ریسک را کنید، پس می‌توانید قبل از بارداری از یک درمانگر مشاوره بگیرید. او به شما کمک می‌کند تا بر نگرانی‌هایتان غلبه کنید و شما را مطمئن می‌سازد که هر تصمیمی که می‌گیرید، قطعاً برایتان بهترین است.
همچنین، حتماً زمان بگذارید و دربارۀ این موضوع با همسرتان حرف بزنید. اجازه ندهید کسی، شما را وادار به انجام کاری کند که تمایلی ندارید و یا تصمیمی بگیرید که نمی‌خواهید.
آیا می‌توانید از بروز مجدد افسردگی بعد از زایمان جلوگیری کنید؟
هیچ راهکار قطعی برای جلوگیری از افسردگی پس از زایمان وجود ندارد، اما می‌توانید خودتان را آماده کنید تا در صورت بروز علائم، فوراً برای مقابله با آن‌ها اقدام نمایید.
۱. گروه حمایتی خود را داشته باشید.
بسیار مهم است که قبل از تولد نوزاد، چند نفر برای کمک و حمایت از شما آماد باشند. همسر، خانواده، دوستان، متخصص زنان و زایمان یا ماما، درمانگر و متخصص اطفال می‌توانند از شما حمایت نمایند. در واقع، پزشک اطفال فرزندتان باید اولین کسی باشد که در مقابله با افسردگی پس از زایمان به شما کمک کند. چون سلامت روان و جسم شما از بسیاری جهات بر سلامت کودکتان تأثیر می‌گذارد. ضمن اینکه، در هفته‌ها و ماه‌های اول پس از زایمان، متخصص اطفال بیشتر از متخصص زنان و زایمان با شما در ارتباط خواهد بود.
۲. دقت کنید که دوستان و خانواده‌تان نیز از علائم و نشانه‌های افسردگی پس از زایمان، مطلع باشند.
دربارۀ آنچه آخرین بار تجربه کرده‌اید، با دوستان و خانواده‌تان حرف بزنید و تفاوت بین افسردگی پس از زایمان (PPD) و اندوه پس از زایمان (Baby Blues) را به آن‌ها توضیح دهید. به آنان پیشنهاد دهید که در صورت مشاهدۀ اولین نشانه‌های تغییر خلق‌وخو یا رفتار شما، این علائم را به شما یادآور شوند تا بتوانید مشکل را فوراً حل کنید.
۳. انتظارات واقع‌بینانه از خودتان داشته باشید.
برای انجام هیچ کاری به خود فشار نیاورید. در صورت نیاز از همسر، اعضای خانواده و دوستانتان کمک بگیرید.
۴. از یک درمانگر کمک بگیرید.
اگر با درمانگر در ارتباط هستید، قبل از بارداری دربارۀ نگرانی‌ها و اضطراب خود با او حرف بزنید. در غیر این صورت، حتماً کسی را پیدا کنید تا در دوران بارداری، کمک بیشتری به شما کند.
۵. تغییراتی در جهت سبک زندگی سالم ایجاد کنید.
پیروی از رژیم غذایی سالم و انجام ورزش کافی در کاهش خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان، مؤثر هستند. برطبق نتایج تحقیقات، عدم دریافت کافی برخی از مواد مغذی مانند ویتامین‌های D و B، احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد. همچنین، یافته‌های مطالعات مختلف نشان می‌دهند زنانی که در دوران بارداری و بعد از زایمان، ورزش نمی‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند. ورزش‌هایی مثل پیاده‌روی، شنا، پیلاتس یا یوگا بارداری، برایتان مفید هستند. پس دربارۀ ورزش‌کردن در دوران بارداری با پزشکتان مشورت کنید.
۶. دربارۀ مصرف دارو از پزشکتان سؤال کنید.
اگر پس از بارداری قبلی با مصرف داروهای ضدافسردگی درمان شده‌اید، برخی از متخصصان پیشنهاد می‌کنند که در دوران بارداری یا بلافاصله پس از زایمان، دوباره داروهای ضدافسردگی را مصرف کنید. اگرچه تردیدها و نگرانی‌هایی پیرامون مصرف داروهای ضدافسردگی در زنان شیرده وجود دارد، بسیاری از کارشناسان معتقدند که در بیشتر موارد، خطرات ابتلا به یک دوره افسردگی بیشتر از خطرات قرارگیری در معرض آن است. به همین دلیل، بهتر است با یک روانپزشک مشورت کنید تا از مصرف یا عدم استفاده از داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری یا پس از زایمان، اطمینان حاصل کنید.
اگر دوباره به افسردگی مبتلا شوید، خودتان و همسرتان چگونه می‌توانید با آن مقابله کنید؟
افسردگی پس از زایمان بر خودتان و همسرتان تأثیر منفی می‌گذارد. گاهی اوقات فقط تصور اینکه بعد از زایمان، دوباره دچار افسردگی می‌شوید، به همان اندازه که برای شما ترسناک است، برای همسرتان نیز دلهره‌آور خواهد بود.
بسیار مهم است که دربارۀ ترس‌هایتان با همسرتان حرف بزنید و به حرف‌های او نیز گوش دهید. وقتی با هم هستید، نگرانی‌های یکدیگر را بهتر درک می‌کنید.
همسرتان نیز به افرادی نیاز دارد که به آن‌ها تکیه کند. به دنبال راه‌هایی باشید تا همسرتان بتواند با کودکتان پیوند عاطفی برقرار کند تا شما نیز برای بهبودی زمان داشته باشید. مثلاً می‌توانید شیردهی شبانه به کودک را به عهدۀ همسرتان بگذارید تا بتوانید استراحت کنید.
درنهایت، باید بدانید که اگر قصد دارید دوباره بچه‌دار شوید، اما بعد از تولد فرزند قبلی‌تان دچار افسردگی پس از زایمان شدید، ممکن است پس از تولد فرزند بعدی‌تان، به افسردگی مبتلا نشوید. اما اگر هم چنین اتفاقی نیفتاد و دچار افسردگی شدید، نگران نباشید. چون با عمل به توصیه‌های بالا می‌توانید خودتان را از قبل آماده کنید و حمایت و کمک لازم را دریافت نمایید.
همچنین، فیلم برنامه‌ریزی مراقبت‌های بعد از زایمان به شما کمک می‌کند تا با چالش‌های این دوره از جمله افسردگی پس از زایمان، بهتر مقابله کنید.
