چرا اتیسم در بعضی از افراد دیر تشخیص داده می‌شود؟
اختلال اتیسم در بسیاری از افراد در اوایل کودکی تشخیص داده می‌شود. اما در برخی از آن‌ها، نشانه‌های رفتاری اتیسم چندان واضح نیستند. به همین دلیل، گاهی حتی تا دوران ابتدایی یا راهنمایی تشخیص داده نمی‌شوند.
تفاوت‌های اجتماعی و رفتاری کودکان و نوجوانان اتیسم در طول این سال‌ها آشکارتر می‌شوند؛ چون با چالش‌های اجتماعی، تحصیلی و روابط دوستی برخورد میکنند.
نوجوانان اتیسم ممکن است برای انجام تکالیف مدرسه به مشکل بربخورند و در مدرسه دچار تشویق و اضطراب شوند.
چگونه می‌توان اتیسم را در بچه‌های بزرگ‌تر و نوجوانان تشخیص داد؟
شاید از خودتان بپرسید که اگر اتیسم فرزندتان در اواخر دوران کودکی یا در دوران نوجوانی تشخیص داده شود، تغییری در زندگی او ایجاد می‌کند؟
تشخیص اختلال اتیسم به‌خودی‌خود باعث نمی‌شود فرزندتان یا طرز فکر و احساس شما نسبت به او تغییر کنند. بلکه به شما و فرزندتان کمک می‌کند تا نقاط قوت و مشکلات او را شناسایی نمایید.
تشخیص اتیسم در شناخت نقاط قوت، توانایی‌ها، مشکلات و نیازهای فرزندتان مؤثر است و در انتخاب روش‌های درمانی و حمایت لازم از فرزندتان به شما کمک می‌کند. همچنین می‌توانید برای بهبود رشد و تکامل فرزندتان، خدمات و بودجه – مثلاً حمایت بیشتر در مدرسه – دریافت کنید.
تشخیص اختلال اتیسم تنها با انجام یک آزمایش، امکان‌پذیر نیست و روش‌های مختلفی برای تشخیص آن وجود دارد که عبارت‌اند از:
نیازسنجی جامع
نیازسنجی جامع دو بخش دارد:
- ارزیابی عملکرد
- ارزیابی پزشکی
ارزیابی عملکرد
در این مرحله از نیازسنجی، نقاط قوت و توانایی‌های فرزندتان در زمینه‌هایی مانند مهارت‌های زندگی، ارتباطی و تفکر بررسی می‌شوند. همچنین، نیازهای حمایتی، سلامتی، پروندۀ پزشکی و سابقۀ خانوادگی نیز، ارزیابی می‌شوند. پزشک عمومی و متخصص اطفال، یا سایر متخصصان مانند روانپزشک یا کار درمانگر می‌توانند این ارزیابی را انجام دهند.
ارزیابی پزشکی
این بخش از ارزیابی به عهدۀ پزشک عمومی، متخصص اطفال یا روانپزشک است. این متخصصان، وضعیت جسمی فرزندتان را بررسی میکنند و ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند تست شنوایی از او بگیرند تا علت پزشکی رفتار فرزندتان مشخص شود.
ارزیابی تشخیصی
چنان چه نتایج نیازسنجی جامع نشان‌دهندة اتیسم فرزندتان باشد، توصیه می‌کنیم ارزیابی تشخیصی صورت گیرد تا قطعیت اتیسم فرزندتان مشخص شود.
در این ارزیابی، متخصصان:
- بررسی میکنند فرزندتان در زمینه‌هایی مانند تفکر، یادگیری و ارتباطات چه نقاط قوت و مشکلاتی دارد.
- چند سؤال از شما می‌پرسند.
- اطلاعات حاصل از نیازسنجی جامع را بررسی میکنند.
متخصص اطفال، روانپزشک یا روان‌شناس و یا گروهی از متخصصان از جمله کار درمانگر یا گفتار درمانگر، این ارزیابی را انجام می‌دهند.
این متخصصان ممکن است چندین بار فرزندتان را ملاقات و رفتار او را ارزیابی کنند.
همچنین، احتمال دارد به مدرسۀ فرزندتان مراجعه کنند تا نحوۀ تعامل او با سایر دانش‌آموزان را بررسی نمایند. ضمناً ممکن است پرسش‌نامه‌ای در اختیار معلم فرزندتان قرار دهند تا اطلاعاتی پیرامون رفتار او در کلاس و حین بازی با هم‌سالانش، جمع‌آوری کنند.
* پس از آنکه روانپزشک و روان‌شناس قطعیت اختلال اتیسم را در فرزندتان تشخیص می‌دهند، از راهنمای «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)» استفاده میکنند. در این رویکرد از اصطلاح اختلال طیف اتیسم استفاده می‌شود. این راهنما، نشانه‌ها و علائم اتیسم را در برمیگیرد و اینکه چه تعدادی از این علائم باید در فرد وجود داشته باشد تا به‌عنوان فرد مبتلا به اختلال اتیسم شناخته شود.
حرف‌زدن با نوجوانان دربارۀ این اختلال
اگر فرزندتان در حال طی‌کردن مرحلۀ تشخیص اتیسم است و یا این اختلال در او تشخیص‌داده‌شده است، شاید نگران این باشید که چه مسائلی را باید به او توضیح دهید.
احتمالاً فرزندتان نیز سؤالاتی خواهد پرسید. سؤالات او، شما را راهنمایی میکنند تا چه چیزی به او بگویید – فقط با صداقت و باتوجه‌به میزان درک او پاسخ دهید.
بچه‌های بزرگ‌تر یا نوجوانانی که دچار اختلال اتیسم هستند، اغلب تا حدی متوجه تفاوتشان با همسالان خود می‌شوند. بنابراین، از حرف‌زدن با آن‌ها نترسید. می‌توانید بر نقاط قوت فرزندتان تمرکز کنید – مثلاً اینکه حافظه‌ای قوی دارد، اعداد را به‌خوبی یاد می‌گیرد یا با حیوانات بسیار مهربان است. همچنین، دربارۀ مسائل چالش‌برانگیز مانند مقولۀ دوست‌یابی با او حرف بزنید.
کودکان و نوجوانان وقتی در سنین بالاتر متوجه می‌شوند اتیسم دارند، واکنش‌های متفاوتی به این مسئله نشان می‌دهند.
بعضی از آن‌ها راحت با این مسئله کنار می‌آیند. آنان می‌توانند از این شرایط به‌عنوان راهی برای شناخت بخش‌های مختلف وجودشان استفاده کنند و بر مشکلات خود فائق آیند.
اما برخی دیگر ممکن است برای کنارآمدن با این مسئله به زمان نیاز داشته باشند یا پذیرفتن آن برایشان دشوار باشد. حتی ممکن است احساس ترس به آن‌ها دست بدهد. کودکانی که در سنین پایین‌تر متوجه می‌شوند که اتیسم دارند، با آن خو میگیرند و بزرگ می‌شوند. اما بچه‌های بزرگ‌تر یا نوجوانان ممکن است از اینکه چه کسی هستند، احساس سردرگمی داشته باشند. مثلاً شاید نسبت به نیازهای بیشتر و جدید خود، دچار تردید و کشمکش شوند.
علاوه بر این، شاید برایتان دشوار یا آزاردهنده باشد که چگونه به دیگران بگویید فرزندتان اتیسم دارد. حتی ممکن است ندانید به چه کسی و چه چیزی بگویید. نحوۀ رویارویی با این مسائل به وضعیت خودتان و فرزندتان بستگی دارند. اما در واقع، بیان این مسئله، به نفع هر دوی شما است و به دیگران نیز کمک می‌کند تا فرزندتان را بیشتر و بهتر درک کنند.
والدین گرامی،
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب مهارت‌های لازم در راستای مدیریت چالش‌های دوران بلوغ، به فیلم والدین و بلوغ نوجوانان در وب‌سایت بهداشت تی‌وی مراجعه نمایید.
