دانش شروع تغذیه کمکی در شیرخواران و شکل‌گیری ذائقه غذایی انسان
نگاهی اجمالی به دوره آشپزی آسان برای شیرخواران
درک نادرست خانواده‌ها از معیارهای رشد و سلامت شیرخوار، گرایش والدین به استفاده از غذاهای آمادۀ صنعتی و فوری، دقت ناکافی برای آشناکردن درست شیرخوار با طعم‌ها و مزه‌های مختلف و سالم غذایی باعث شده است پذیرش و انتخاب غذاها در کودکان محدود شود. همچنین، این مسئله موجب شده است عادات غذایی نادرست و گرایش به هله‌هوله‌هایی نظیر سوسیس، کالباس، پیتزاهای آماده، نوشابه‌های گازدار، چیپس، پفک و آب‌میوه‌های مصنوعی و پرکالری، روزبه‌روز در آنان بیشتر شود. بعلاوه، وجود مواد افزودنی برای نگهداری این نوع هله‌هوله‌ها (که در واقع جای غذای سالم را در سفره خانواده گرفته‌اند) موجب شده است تا کودکان با مشکلات جسمانی فراوانی روبرو شوند.
شیرخوار و کسب مهارت‌های جدید هنگام صرف غذا
یادآوری می‌کنیم نیازهای تغذیه‌ای کودک فقط از طریق غذاخوردن تأمین نمی‌شود، بلکه کودک هنگام صرف غذا، مهارت‌های تازه‌ای هم کسب می‌کند؛ مهارت‌هایی مانند نشستن صحیح برای صرف غذا، درست گرفتن قاشق و لیوان، رعایت آداب و نظم و حفظ آرامش در سرعت جویدن غذا. همچنین، زمانی که کودک برای خوردن غذا، سر سفره یا کنار میز می‌نشیند، مهارت‌های اجتماعی شدن در محیط‌های مختلف را نیز کسب می‌کند و می‌آموزد که با دیگران چگونه رفتار کند و چگونه غذا را بردارد. در واقع، نوع غذایی که مصرف می‌کند و چگونگی تهیۀ آن و همراهی با خانواده، در زندگی اجتماعی کودک و یادگیری مهارت‌های اجتماعی آینده او نیز بسیار مؤثر است.
اهمیت شروع تغذیه کمکی
در شش ماه اول، شیر مادر باید تنها غذای رسمی کودک باشد. به‌مرور و از هفته‌های اول ماه هفتم، غذاهای کمکی را باید متناسب با رشد و تکامل دستگاه گوارش، دندان‌ها و… در کنار شیر مادر آغاز نمایید تا کودکتان به‌تدریج به سمت غذاهای مختلف سوق داده شود.
اهمیت این مسئله آن قدر زیاد است که بیشترین حجم مطالب عملی موجود در پلتفرم آموزشی بهداشت تی‌وی به این دورۀ ارزشمند اختصاص‌داده‌شده است. به‌این‌ترتیب، کودک بدغذا دچار مشکلاتی مانند چاقی، لاغری، پرخوری و یا بی‌علاقگی نسبت به طعم غذاهای مختلف نمی‌شود و ذائقه غذایی او به‌درستی شکل می‌گیرد. این که غذای کمکی با چه غذایی شروع شود، غلظت و اندازۀ آن چقدر باشد، حبوبات و سبزی‌ها چه زمانی وارد غذای کودک شوند و تفاوت آلرژی، عدم تحمل غذایی، نحوه و اندازۀ پخت غذای کودک چقدر باشد، به طور کامل در این دوره شرح داده شده‌اند. بهتر است مادران باردار، اطلاعات این دوره را دریافت نمایند و فقط برای نحوۀ پخت غذاها به دوره رجوع کنند.
نحوۀ شروع و اهمیت تغذیه کمکی
- به شیرخواران اجازه دهید تا بافت‌ها و طعم‌های مختلف را کشف کنند. غذاهای مکمل باید سرشار از مواد مغذی و کم‌کالری باشند.
- برای جلوگیری از خطر خفگی کودک، غذاها باید به تکه‌های کوچک بریده یا له شوند. هر بار، یک نوع غذا را معرفی کنید و مراقب هرگونه نشانه‌ای از واکنش‌های آلرژیک باشید.
- برای تشویق کودک به عادات غذایی سالم، غذاها را از همه گروه‌های غذایی فراهم کنید. شیرخوار ممکن است برای سازگاری با طعم‌ها و بافت‌های جدید به زمان نیاز داشته باشد؛ بنابراین مهم است که در غذادادن به کودک صبور باشید.
- شیرخوار معده کوچکی دارد و ممکن است نیازی به غذای زیاد نداشته باشد. به همین دلیل، از دادن حجم غذای زیاد به کودک خودداری کنید و اجازه دهید میزان مصرف خود را تعیین کند.
- معرفی انواع طعم‌ها و بافت‌ها در طول تغذیه کمکی به شیرخوار کمک می‌کند تا ذائقه غذایی متنوع و گسترده‌ای داشته باشد. به‌این‌ترتیب، ممکن است رفتارهایی مانند تند خوردن غذا در مراحل بعدی زندگی فرزندتان کاهش پیدا کنند.
- غذاهای مکمل می‌توانند به بهبود هضم و حرکات روده سالم کمک کنند که برای سلامت و تندرستی بدن بسیار مهم هستند. تغذیه مناسب در مرحله تغذیه تکمیلی می‌تواند باعث رشد شناختی از جمله حافظه، توجه و مهارت‌های دیگر شود.
- ایجاد عادات غذایی سالم در مرحله تغذیه تکمیلی می‌تواند به کاهش خطر چاقی در زندگی کمک کند. دادن انواع غذاها در طول تغذیه کمکی در کاهش خطر ابتلا به آلرژی و عدم تحمل غذایی کودک مؤثر است.
- تغذیه مناسب در مرحله تغذیه تکمیلی می‌تواند باعث رشد دندان‌ها و لثه‌های سالم شود. برای تقویت رشد حرکتی دهان، باید انواع میان‌وعده‌ها مانند پوره‌ها، غذاهای له شده و غذاهای انگشتی نرم به شیرخوار بدهید.
توجه شود:
- شیرخوار باید در هنگام صرف غذا تحت‌نظر باشد تا خطری او را تهدید نکند و تشویق شود خودش غذا بخورد.
- از دادن غذاهای سفت و تنقلات کوچک یا گرد مانند آجیل، ذرت بوداده و انگور باید به‌شدت اجتناب کنید. همچنین، غذاهای ممنوعه که در قسمت ویدئو بوک پلتفرم بهداشت تی‌وی به طور کامل معرفی شده‌اند، در این سنین حذف نمایید. چراکه ممکن است خطر خفگی یا مسمومیت کودک را تهدید کند.
کلام آخر
باز هم تأکید می‌کنیم که تغذیه کودک فقط در تأمین نیازهای غذایی او خلاصه نمی‌شود. بلکه برقراری ارتباطی اجتماعی بین والدین و کودک است که در روابط اجتماعی آینده شیرخوار، نقش مهمی دارد.
تصور بسیاری از والدین از تغذیه مناسب این است که فرزندشان چاق و تپل به نظر برسد. در واقع، از نظر آنان، چنین کودکی دارای رشد مناسب و کافی است. اما امروزه، پدیده چاقی و اضافه‌وزن در شیرخواران در نتیجۀ همین نگرش نادرست به‌شدت رواج یافته است که مشکلات فراوانی برای کودک و خانواده‌اش به وجود می‌آورد.
در نهایت، باید اشاره کنیم باتوجه‌به اهمیت فراوان تغذیۀ شیرخوار، تصمیم گرفتیم دوره‌ای جامع و کاربردی در این راستا تولید کنیم و در وب‌سایت بهداشت تی‌وی، در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. به همین منظور، دستور پخت غذاهای کمکی را به‌صورت عملی در فیلم آموزشی آشپزی آسان برای شیرخواران به طور کامل و با تقسیم ماه‌های تولد از ماه هفتم تا پایان بیست و چهارماهگی، به شما آموزش داده‌ایم. همچنین، در کتاب صوتی تصویری این دوره در بخش ویدئو بوک پلتفرم بهداشت تی‌وی، جزئیات تغذیه کمکی و انواع مشکلات و چالش‌های شایع برای آمادگی مادر در حدود چهار ساعت به طور کامل توضیح داده‌ایم. امیدواریم با تماشای این مجموعه، از اطلاعات علمی و مفید آن بهره‌مند شوید. ما را از نظرات و تجربیات ارزشمند خود، بهره‌مند سازید.
