سوءهاضمه و سوزش سر دل
سوءهاضمه و سوزش سر دل از عوارض بسیار شایع بارداری هستند. در واقع، از هر ۱۰ خانم باردار، ۸ نفر در مقطعی از بارداری خود، این عارضه را تجربه می‌کنند.
سوءهاضمه با احساس درد یا ناراحتی در معده همراه است. این مشکل اغلب بعد از صرف غذا یا نوشیدنی به وجود می‌آید.
سوزش سر دل یا همان ریفلاکس، درد سوزشی در معده یا قفسه سینه است که به سمت گلو پیش می‌رود. دلیل این عارضه، بازگشت اسید معده به مری است که پوشش مری را ملتهب و متورم می‌سازد.
گاهی ممکن است غذا از معده به دهان بازگردد و یا امکان دارد، دهان تلخ شود.
علت سوزش سر دل در بارداری
از جمله دلایل اصلی سوزش سر دل در بارداری، تغییرات هورمونی است. یکی از هورمون‌های بارداری به نام پروژسترون، دریچه بین معده و مری را شل می‌کند که در صورت نیاز باز و بسته می‌شود. به‌این‌ترتیب، غذا و اسید معده آسان‌تر به سمت مری حرکت می‌کنند.
سوزش سر دل با پیشرفت بارداری، بیشتر می‌شود. چراکه با رشد جنین، رحم به شکم فشار وارد می‌کند و محتویات معده را هم به مری برمی‌گرداند.
اگر در بارداری قبلی یا پیش از بارداری سوزش سر دل داشتید، احتمال آن بیشتر است که باز هم دچار این عارضه شوید.
سلامت کودک
سوزش سر دل معمولاً هیچ مشکلی برای کودکتان ایجاد نمی‌کند، اما قطعاً برای شما آزاردهنده است.
تغذیه سالم در دوران بارداری، برای سلامت خودتان و جنین بسیار اهمیت دارد. اگر به‌خاطر سوزش معده نمی‌توانید غذاهای سالم میل کنید، باید به فکر درمان آن باشید.
راه‌های پیشگیری از سوزش سر دل در بارداری
پیشگیری، بهترین درمان است. پس برای جلوگیری از ترشح اسید معده، باید عواملی را شناسایی کنید که باعث ترشح بیشتر اسید معده‌تان می‌شوند. البته، بارداری، خود یکی از عوامل اصلی برای ترشح اسید معده است. چون رحم درحال‌رشد به معده فشار می‌آورد و اسید معده به سمت گلو بالا می‌آید.
اگرچه هیچ راهی برای توقف کامل این عارضه وجود ندارد، اما عمل به راهکارهای زیر تا حد زیادی در پیشگیری از سوزش سر دل در بارداری، مؤثر واقع می‌شوند:
۱. ماست پروبیوتیک میل کنید.
ماست پروبیوتیک به دلیل دارابودن خواص تسکین‌دهنده، گزینه‌ای عالی برای ازبین‌بردن سوزش سر دل محسوب می‌شود یا حداقل تا حدی آن را تسکین می‌دهد.
۲. شیر عسل بنوشید.
طبق اعلام «انجمن بارداری آمریکا»، مخلوط یک قاشق غذاخوری عسل با یک لیوان شیر گرم می‌تواند همان معجونی باشد که برای کاهش اسید معده به آن نیاز دارید.
۳. بادام میل کنید.
مصرف یک مشت بادام می‌تواند در تسکین سوزش سر دل مؤثر باشد. چون میزان اسید بادام کمتر از مغزهای دیگر است.
۴. آناناس یا پاپایا بخورید.
آنزیم‌های گوارشی موجود در آناناس و پاپایا در کاهش علائم ریفلاکس معده در برخی از خانم‌ها مؤثر هستند. این میوه‌ها را بعد از غذا میل کنید تا غذایتان هضم شود و کمتر دچار ریفلاکس شوید.
۵. مقداری زنجبیل میل کنید.
احتمالاً می‌دانید که زنجبیل برای تسکین حالت تهوع بسیار مؤثر است. حالا می‌گوییم که این ماده برای سوزش سر دل نیز مفید است. زنجبیل فواید بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به کاهش التهاب و جلوگیری از حرکت اسید معده به سمت مری اشاره کرد.
۶. آدامس بدون قند بجوید.
جویدن آدامس بدون قند یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای درمان سوزش سر دل است. بر طبق نتایج یکی از پژوهش‌ها، اگر بعد از غذا به مدت ۳۰ دقیقه آدامس بدون قند بجوید، ریفلاکس معده کم می‌شود.
۷. با تأیید پزشک، دارو مصرف کنید.
چنان چه تمام راهکارهای خانگی درمان سوزش سر دل بی‌تأثیر باشند، مصرف برخی از داروها بی‌خطر خواهد بود. فقط حتماً قبل از مصرف با پزشک یا ماما مشورت کنید. در صورت شدید بودن این عارضه ممکن است پزشک داروهای خاصی برای کنترل آن تجویز کند. مصرف داروهای ضد اسید معده مانند رولایدز (Rolaids)، میلانتا (Mylanta)، قرص تامی تامس (Tums) و مالوکس (Maalox) در دوران بارداری منعی ندارد.
۸. بلافاصله پس از صرف غذا، دراز نکشید.
چرت‌زدن بعد از غذا، کاری وسوسه‌انگیز است، اما برای جلوگیری از ترشح اسید معده، بعد از صرف غذا دراز نکشید. به‌جای آن می‌توانید روی مبل به‌صورت نشسته چرت بزنید.
۹. هنگام خواب، زیر سرتان را بلند نگه دارید.
در دوران بارداری، حتی اگر ریفلاکس هم نداشته باشید، برای خوابیدن با مشکلاتی روبرو خواهید شد. حالا برای اینکه سوزش سر دل هم مزید بر علت نشود و خوابتان را مختل نکند، پیشنهاد می‌کنیم با استفاده از دو یا سه بالش، زیر سرتان را بلندتر کنید.
۱۰. قبل از خواب چیزی نخورید.
سعی کنید از سه ساعت قبل خواب، چیزی نخورید تا اسید معده ترشح نشود و بالا نیاید.
۱۱. از مصرف غذاهای تند، اسیدی یا سرخ شده بپرهیزید.
به نظر شما، آیا خوردن چیپس چرب ارزش این را دارد که بعداً از شدت درد به خود بپیچید؟ (احتمالاً نه). پس برای جلوگیری از این اتفاق، از مصرف هرگونه غذای چرب و سنگین دوری کنید. به‌این‌ترتیب، نه‌تنها از سوزش سر دل پیشگیری می‌کنید، بلکه انتخاب غذاهای مقوی‌تر موجب می‌شود تا خودتان و کودکتان، ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری را دریافت کنید.
۱۲. غذایتان را در چند وعدۀ کم‌حجم میل کنید.
در دوران بارداری، معدۀ شما نمی‌تواند حجم زیادی از غذا را به‌یک‌باره هضم کند؛ بنابراین، در طول روز به‌جای سه وعده، غذایتان را در چند وعدۀ کم‌حجم میل کنید تا کار روده آسان‌تر شود.
۱۳. آهسته غذا بخورید.
اگر غذایتان را در چند وعدۀ کم‌حجم اما با سرعت زیاد بخورید، قطعاً تأثیری در جلوگیری از سوزش سر دل نخواهد داشت. تند خوردن غذا، احتمال بروز ریفلاکس معده را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، هنگام غذاخوردن، سرعت خود را کم کنید و از غذایتان لذت ببرید.
۱۴. لباس‌های گشاد بپوشید.
اگر می‌خواهید از سوزش سر دل پیشگیری کنید، از پوشیدن شلوار یا لباس تنگ به‌خصوص در دوران بارداری، بپرهیزید و لباس‌هایی گشاد و راحت بر تن کنید.
۱۵. مایعات را بین وعده‌های غذایی بنوشید.
درصورتی‌که شما هم جزء افرادی هستید که بعد از هر لقمه، مقداری نوشیدنی می‌خورید، باید بگوییم که وقت آن رسیده که روش خود را تغییر دهید. نوشیدن مایعات همراه با غذا می‌تواند علائم سوزش سر دل را تشدید کند. اما اگر تشنه می‌شوید، مقدار خیلی کمی آب یا مایعات دیگر بنوشید.
اگرچه ممکن است تمام راهکارهای بالا برای کاهش علائم شما مفید نباشند، ولی ۹ ماه فرصت دارید تا همۀ این کارها را امتحان کنید و دریابید کدام یک برایتان مؤثر واقع می‌شود.
این عارضه چه زمانی بهبود می‌یابد؟
ممکن است روزی دانشمندان دارویی معجزه‌آسا اختراع کنند که سوزش سر دل را به طور کامل درمان کند. اما متأسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده است.
پس اگر نمی‌دانید که سوزش سر دل در بارداری چه مدت همراهتان خواهد بود، باید بگوییم: احتمالاً در کل این ۹ ماه (حالا فرصت خوبی است تا به خودتان یادآوری کنید که پس از تمام این سختی‌ها، نوزادی کوچولو و بامزه به دنیا می‌آید).
اما اینکه درمانی برای این عارضه وجود ندارد، به این معنی نیست که نمی‌توانید آن را کنترل کنید.
مراجعه به پزشک
دقت داشته باشید که در صورت مشاهدۀ علائم زیر، حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- سوزش سر دل آن قدر شدید است که شب‌ها، شما را از خواب بیدار می‌کند.
- در بلعیدن غذا مشکل دارید.
- در خلط خود، خون مشاهده می‌کنید.
- مدفوعتان سیاه‌رنگ است.
- وزنتان در حال کاهش است.
در آخر، پیشنهاد می‌کنیم به دوره مشکلات شایع در دوران بارداری مراجعه کنید تا اطلاعات بیشتری پیرامون کنترل عوارض بارداری از جمله سوزش سر دل به دست آورید.
