در دوران بارداری، بدنتان دچار تغییرات مهمی می‌شود که تجربۀ بی‌نظیر و توأمان شادی و نگرانی را برایتان به ارمغان می‌آورد. ازآنجایی‌که رشد و تکامل نوزاد بسیار اهمیت دارد، سلامت خودتان، خصوصاً وضعیت کف لگن شما نیز بسیار مهم است.
سلامت کف لگن در دوران بارداری می‌تواند بر وضعیت سلامت شما در بلندمدت تأثیرگذار باشد چراکه برای تحمل وزن بسیاری از اندام‌ها و فرایندهای بدن، حیاتی و ضروری تلقی می‌شود.
زمانی که صحبت از سلامت کف لگن در دوران بارداری به میان می‌آید، باید بگوییم که عضلات این ناحیه در دوران بارداری دستخوش تغییرات و مشکلات اساسی می‌شوند. در واقع، وزن و فشار وارده به کف لگن با رشد کودک بیشتر می‌شود. همچنین، تغییرات هورمونی بر قدرت و انعطاف عضلات کف لگن و بافت‌های پیوندی تأثیرگذارند.
حالا چطور می‌توانیم عملکرد آن را بهبود ببخشیم یا چه کاری می‌توانیم برای آن انجام دهیم؟
کف لگن چه اندامی است؟
واژن و رکتوم با لایه‌هایی از ماهیچه‌ها، رباط‌ها و بافت‌های پیوندی احاطه شده‌اند که کف لگن را تشکیل می‌دهند. عضلات لگن که از استخوان شرمگاهی تا دنبالچه ادامه دارند، مثانه، رحم و روده بزرگ را نگه می‌دارند.
عضلات کف لگن هنگام رابطه جنسی واژینال، ادرارکردن و همچنین زایمان، فعالیت می‌کنند. آناتومی کف لگن به‌گونه‌ای است که وقتی تحت‌فشار قرار می‌گیرد، منبسط می‌شود و سپس دوباره به حالت اول خود برمی‌گردد تا از بدنتان حمایت کند. البته در شرایطی که سلامت کف لگن در دوران بارداری در بالاترین میزان خود باشد.
بارداری چه تأثیری بر کف لگن می‌گذارد؟
عضلات کف لگن در کل دوران بارداری منبسط و بزرگ می‌شوند تا فضایی برای رشد کودک فراهم شود. عضلات به‌مرور زمان و بر اثر سنگینی، ضعیف‌تر می‌شوند. در این شرایط، ممکن است عضلات ضعیف‌تر نتوانند به حالت اول خود بازگردند تا از بدنتان حمایت کنند.
با ورود به سه ماه دوم و سوم بارداری، به دلیل ضعف کف لگن، عضلات به‌سختی می‌توانند برای جلوگیری از خروج ادرار از مثانه منقبض شوند. در نتیجه، مثانه تحت‌فشار قرار می‌گیرد.
افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، اصلی‌ترین مشکل است. در این شرایط ممکن است دچار انواع مشکلات کف لگن از جمله بی‌اختیاری ادرار، افتادگی لگن و درد در حین رابطه جنسی شوید.
سلامت کف لگن چه تأثیری بر سلامت خودتان و کودکتان می‌گذارد؟
حفظ سلامت کف لگن، قبل، در حین و بعد از بارداری، بسیار اهمیت دارد.
اگر در اوایل بارداری، عضلات کف لگن قوی داشته باشید، ماهیچه‌ها بر اثر فشار ناشی از حمل کودک، کمتر آسیب می‌بینند.
در ادامه به برخی از کارکردهای کف لگن اشاره می‌کنیم:
1. از بی‌اختیاری ادرار جلوگیری می‌کند.
در دوران بارداری ممکن است به دلیل ترشح هورمون‌های بارداری و فشاری که رحم در حال انبساط به مثانه وارد می‌کند، دچار نشت ادرار شوید. اما می‌توانید با تقویت کف لگن و بهبود تون و هماهنگی عضلات، از بی‌اختیاری ادرار پیشگیری کنید یا شدت آن را کاهش دهید.
این کار سبب آرامش، اعتمادبه‌نفس و بهبود کیفیت زندگی‌تان در دوران بارداری می‌شود.
2. شما را برای درد زایمان و زایمان آماده می‌کند.
برای تحمل درد زایمان و داشتن زایمانی بهتر، باید کف لگن قوی و منعطف داشته باشید. عضلات کف لگن در طول زایمان باید کشیده و شل شوند تا نوزاد بتواند از کانال زایمان عبور کند.
خانم‌هایی که عضلات کف لگن قوی دارند، به‌احتمال زیاد، انقباضات بهتر و زایمانی آسان‌تر خواهند داشت.
3. مانع از افتادگی لگن می‌شود.
افتادگی لگن زمانی رخ می‌دهد که اندام‌های داخل لگن مانند رحم، مثانه یا رکتوم به دلیل ضعیف‌شدن عضلات کف لگن به سمت واژن پایین می‌آیند.
مراقبت از سلامت کف لگن در دوران بارداری در کاهش خطر افتادگی لگن در دوران بارداری و پس از زایمان مؤثر است.
4. از جنین درحال‌رشد نگهداری می‌کند.
کف لگن در دوران بارداری، نقش مهمی در نگهداری از رحم درحال‌رشد دارد.
فشار وارده به رباط‌ها و بافت‌های نگهدارنده با حفظ توازن و تعادل کافی با عضلات قوی و محکم کف لگن، کاهش می‌یابد. این حمایت موجب می‌شود تا هرگونه درد، ناراحتی و سایر مشکلات مربوط به افزایش وزن کودک کاهش یابند.
برای بهبود سلامت کف لگن چه اقداماتی می‌توانید انجام دهید؟
فرقی نمی‌کند که باردار هستید، قصد دارید باردار شوید یا قبلاً زایمان کرده‌اید، درهرحال، می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا سلامت کف لگن حفظ شود.
بارداری و به‌تبع آن، زایمان، فشار زیادی بر بدنتان وارد می‌کنند که ممکن است از آن بی‌اطلاع باشید. بسیاری از خانم‌ها نمی‌دانند که این فشار تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی‌شان می‌گذارد.
در این قسمت، چند راهکار برای حفظ سلامت کف لگن به شما پیشنهاد می‌دهیم:
- مراقب باشید در دوران بارداری، وزن سالم داشته باشید.
- از انجام ورزش‌ها و فعالیت‌هایی که به شکم فشار می‌آورند، خصوصاً در سه ماه دوم و سوم، بپرهیزید.
- پس از ورزش یا فعالیت جسمانی، استراحت و تجدید نیرو کنید.
- عضلات لگن خود را با تمریناتی مانند حرکت شیب لگن، بریج و کگل تقویت کنید.
چه زمانی باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید؟
سلامت کف لگن برای حفظ سلامتی و تجربۀ بارداری و زایمانی خوشایند بسیار ضروری و حیاتی است. تمرکز بر سلامت و قدرت کف لگن، فواید زیادی برایتان به دنبال دارد که فراتر از بارداری و زایمان است. اگر مشکل خاصی دارید یا نمی‌توانید سلامت کف لگن خود را در دوران بارداری حفظ کنید، به پزشک زنان و زایمان مراجعه نمایید تا از رهنمودهای مناسب بهره‌مند شوید.
همچنین، در دورۀ آموزش‌های دوران بارداری و آمادگی برای زایمان، تمریناتی برای تقویت عضلات لگن به شما معرفی کرده‌ایم که می‌توانید آن‌ها را انجام دهید.
