حمامکردن در دوران بارداری موجب کاهش استرس و تنش عضلانی می‌شود، اما باید مراقب دمای آب باشید. استحمام در وان حمام بسیار لذت‌بخش و آرام‌بخش است و درد و تنش را از عضلات بدنتان دور می‌کند. اما آیا حمامکردن در دوران بارداری بی‌خطر است؟
بله با رعایت جوانب احتیاط و مسائل ایمنی، هیچ مشکلی برایتان پیش نمی‌آید.
فواید حمامکردن در دوران بارداری
حمامکردن موجب شل‌شدن عضلات ملتهب و دردناک می‌شود و مانند پتویی گرم، اعصابتان را آرام می‌کند. در واقع، حمامکردن راهکاری ارزان، مؤثر، طبیعی و مطمئن برای ایجاد آرامش و تسکین دردهای ناشی از بارداری است.
مثلاً استحمام درد عضلات و کمردرد را تسکین می‌دهد و اگر پاهایتان ورم کرده‌اند، در کاهش ورم آن نیز بسیار مؤثر است.
همچنین، حمامکردن در دوران بارداری، راهی عالی برای کنترل دردهای اولیه زایمان است. حمام آب گرم، جریان خون و اکسیژن را در عضلات شما افزایش می‌دهد و در رفع گرفتگی و درد عضلانی بسیار مفید و مؤثر است.
بعلاوه، ازآنجایی‌که استحمام برای کاهش استرس مفید است، با صرف زمان برای استراحت، آسودگی خاطر و تمرکز روی خود، استرس کاهش می‌یابد که درنتیجه، خطر زایمان زودرس و سایر عوارض بارداری کاهش پیدا می‌کند.
اما دقت داشته باشید که اگر در دوران بارداری، دمای بدنتان بیش از حد افزایش یابد، احتمال بروز عوارض بارداری و ناهنجاری‌های رشدی در کودکتان، بیشتر می‌شود.
نکاتی پیرامون حمامکردن در دوران بارداری که باید آن‌ها را مدنظر داشته باشید:
۱. دمای آب حمام باید متعادل باشد.
آیا می‌دانید مهم‌ترین مسئله دربارۀ حمامکردن در دوران بارداری چیست؟ دمای بدنتان را زیر ۳/۳۸ درجه سانتی‌گراد، نگه دارید.
در دوران بارداری، دمای طبیعی بدن یک خانم سالم باید حدود ۲/۳۷ درجه سانتی‌گراد باشد. به‌عبارت‌دیگر، دمای بدن او کمی بالاتر از یک زن سالم و غیرباردار است.
در بهترین حالت ممکن می‌توانید در آب گرم با دمای حدود ۳۷ تا ۷۸/۳۷ درجه سانتی‌گراد حمام کنید. برای تشخیص دمای دقیق آب از دماسنج میله‌ای استفاده کنید – وقتی کوچولویتان به دنیا بیاید، باز هم به این دماسنج نیاز خواهید داشت.
اگر حمام با آب گرم‌تر را دوست دارید، آن وقت تکلیف چیست؟ نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، نشان می‌دهند که حمامکردن در آب تا دمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲۰ دقیقه، خطری ندارد و مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما حواستان باشد که بدنتان چه واکنشی به این دمای آب نشان می‌دهد.
اگر احساس گرمای شدیدی به شما دست داد، با آب خنک یا آب با دمای کمتر از ۸/۳۷ درجه سانتی‌گراد دوش بگیرید تا دمای بدنتان پایین بیاید. احساس گرما، تعریق و قرمزی پوست از مهم‌ترین علائم گرمازدگی محسوب می‌شوند. اما به سایر علائم گرمازدگی نیز توجه داشته باشید: سرگیجه، حالت تهوع، افتادن یا غش‌کردن.
۲. پس از پاره شدن کیسه آب از استحمام بپرهیزید.
کارشناسان هشدار می‌دهند که پس از پاره شدن کیسه آب، خودتان و کودکتان در معرض ابتلا به عفونت قرار دارید. چون با پاره شدن کیسه آب، کیسه آمنیوتیک نیز پاره می‌شود. کیسه آمنیوتیک همانند سدی در برابر باکتری و پاتوژن‌های عفونی از جنین محافظت می‌کند. به همین دلیل، با پاره شدن آن، کودکتان دیگر در برابر آب حمام و این عوامل مصون نخواهد بود.
بنابراین توصیه می‌کنیم بعد از پاره شدن کیسه آب در بارداری از انجام کارهایی مانند استفاده از تامپون، رابطه جنسی یا حمامکردن خودداری و به بیمارستان مراجعه کنید.
۳. برای جلوگیری از سرخوردن در حمام از کف‌پوش ضدلغزش استفاده کنید.
یکی دیگر از نگرانی‌های زنان باردار، سرخوردن و افتادن هنگام خروج از وان حمام است. این مسئله بسیار مهم است؛ چون زمین‌خوردن شدید می‌تواند هم به شما و هم به کودکتان آسیب بزند. البته خطر افتادن فقط در حمام شما را تهدید نمی‌کند، اما احتمال افتادن شما در دوران بارداری بیشتر است.
در دوران بارداری، هم‌زمان با بزرگ‌شدن شکم، مرکز ثقل بدنتان نیز جابه‌جا می‌شود و ممکن است هنگام خروج از وان حمام تعادل خود را از دست بدهید و بیفتید. پس توصیه می‌کنیم هنگام ورود و خروج از وان خیلی مراقب باشید و کف حمام را با کف‌پوش ضدلغزش بپوشانید.
۴. از صابون‌ها و شوینده‌های بسیار معطر دوری کنید.
استفاده از صابون‌ها و شوینده‌ها با رایحه تند و یا محصولات حاوی مواد شیمیایی یا رنگ زیاد می‌تواند باعث تحریک واژن شوند؛ بنابراین توصیه می‌کنیم از مصرف صابون‌ها و شوینده‌های تند و محصولات حمام بسیار معطر خودداری کنید. اگر از رایحه‌درمانی لذت می‌برید، می‌توانید از شمع‌های معطر استفاده کنید.
۵. از مصرف این مواد خودداری کنید.
در دوران بارداری، باید از حمامکردن در وان حاوی حباب حمام، بمب حمام و روغن‌های مخصوص وان (به جز نمک اپسوم (نمک حمام)) اجتناب کنید. چون این مواد با تغییر تعادل pH واژن می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت قارچی را افزایش دهند. علاوه بر این، توجه داشته باشید که مصرف برخی از داروهای درمان عفونت‌های قارچی در دوران بارداری، خطر و ضرر دارد.
اما ناراحت نشوید. برای رسیدن به آرامش نیازی به حباب و چیزهای معطر ندارید. بلکه روشن‌کردن یک شمع و پخش موزیکی ملایم می‌تواند به همان اندازه آرامش را برایتان به ارمغان بیاورد بدون اینکه آسیبی به بدنتان وارد شود.
۶. جکوزی و سونا را کنار بگذارید.
احتمالاً شما هم شنیده‌اید که خانم‌های باردار نباید از جکوزی استفاده کنند. وان آب گرم با جکوزی تفاوت دارد. تفاوت جکوزی با وان آب گرم در این است که آب جکوزی، برای حفظ دمای بالای آب دائماً در جریان است. اما آب وان حمام به‌مرور زمان سرد می‌شود. همچنین، آب جکوزی، میکروب‌های بیشتری نسبت به آب وان حمام دارد.
بر اساس یافته‌های پژوهشی که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، محققان دریافتند که اگر خانمی در اوایل دوران بارداری بیش از یک‌بار از جکوزی یا سونا استفاده کند و برای مدت طولانی (بیشتر از ۳۰ دقیقه) در آن بماند، احتمال بروز ناهنجاری‌های مادرزادی مانند آنانسفالی، گاستروشزی و اسپینا بیفیدا (مهره‌شکاف) در کودکش افزایش می‌یابد. همچنین، بر طبق نتایج تحقیقی دیگر، قرارگرفتن مادر در معرض دمای شدید در اولین ماه‌های بارداری می‌تواند احتمال بروز نقص مادرزادی قلب را در جنین افزایش دهد. به همین دلیل، در دوران بارداری، به‌هیچ‌وجه از جکوزی استفاده نکنید.
خطرات حمامکردن در دوران بارداری
ازآنجایی‌که حمامکردن زنان باردار در آب داغ خطراتی برای جنین دارد، مطالعات اندکی پیرامون این مسئله صورت‌گرفته است.
اما نتایج تحقیقاتی که روی حیوانات انجام شده‌اند، نشان می‌دهند که اگر دمای بدن مادر به‌شدت افزایش یابد، خطر نقص لوله عصبی (NTDs) افزایش می‌یابد. زمان و مدت قرارگیری در این دمای بالا نیز در بروز این نقص تأثیر دارند.
نکاتی برای حفظ ایمنی مادر در حمام در دوران بارداری
- آیا استرس و درد زیادی دارید؟ حمامکردن در آب حاوی نمک اپسوم، درد را کاهش می‌دهد، در تسکین هموروئید مؤثر است و استرس را کم می‌کند. دو فنجان نمک اپسوم را به آب گرم وان اضافه کنید و قبل از ورود به وان، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا نمک در آب حل شود.
- با استفاده از دماسنج، دمای آب را اندازه‌گیری کنید.
- در دوران بارداری، درجه آب‌گرم‌کن را دوباره تنظیم کنید تا دمای آن، پایین‌تر و ایمن‌تر باشد.
- شنا نیز راهی دیگر برای بهره‌بردن از بی‌وزنی و شناور شدن در آب برای زنان باردار است. همچنین، می‌تواند همانند حمامکردن، استرس را کاهش دهد و آرامش را برایتان به ارمغان بیاورد.
- به‌طورکلی، اگر در دوران بارداری از حمامکردن در وان خیلی لذت می‌برید، دربارۀ فواید و خطرات آن از پزشکتان سؤال کنید.
قرارگیری مادر در دمای شدیداً گرم یا سرد می‌تواند باعث زایمان زودرس شود. چون در این شرایط، ممکن است انقباضات زایمان زودتر از موعد شروع شوند که این خود منجر به زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس می‌شود.
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون بایدها و نبایدهای دوران بارداری، فیلم‌های دوره مجازی آمادگی برای زایمان را در وب‌سایت بهداشت تی‌وی تماشا نمایید.
