در محیط خانه که چیدمان آن مخصوص بزرگسالان طراحی می‌شود، خطرات زیادی کودک را تهدید می‌کنند. ازاین‌رو، آشنایی با این خطرات و پیشگیری یا رفع آنها برای حفاظت از کودک بسیار حائز اهمیت است.
حقیت این است که حتی زمانی که فکر می‌کنید خانه را به فضایی امن تبدیل کرده‌اید، باز هم خطراتی مانند زمین‌خوردن و افتادن، کودکتان را تهدید می‌کنند. به همین دلیل، مراقبت از کودک یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفاظت از او تلقی می‌شود.
همچنین، وقتی کودک بزرگ می‌شود و بالارفتن از وسایل خانه و بازکردن کمدها و درها را یاد می‌گیرد، باید مراقب خطرات جدید باشید. در این شرایط، احتمالاً باید جابه‌جایی و تغییراتی در فضای خانه انجام دهید تا خانه را به مکانی امن برای بازی و اکتشاف کودک تبدیل کنید.
علاوه بر مراقبت از کودک و ایجاد فضایی امن در خانه، توصیه می‌کنیم به کودکتان یاد دهید چه چیزهایی امن و چه چیزهایی خطرناک هستند تا ایمنی بیشتری در خانه داشته باشد.
اگر کودک فضایی امن برای بازی و اکتشاف داشته باشد و با انجام کارها و بازی‌های جالب، سرگرم شود، کمتر وسوسه می‌شود تا سمت مکان‌ها و وسایل خطرناک برود.
همچنین، خرید و سایل و تجهیزات ایمن به حفظ ایمنی کودکتان کمک می‌کنند. هنگام خرید تختخواب، تشک، تختخواب قابل‌حمل و صندلی بلند به علامت استاندارد روی وسایل توجه کنید.
حفاظت از کودک در برابر سوختگی با مواد جامد، بخار آب یا مایعات داغ
برای جلوگیری از سوختگی کودکتان، او را از آتش و سطوح داغ دورنگه دارید. وقتی کودکتان به وسایلی مانند اجاق‌گاز، فِر، مایکروویو، بخاری و لوازم دیگر نزدیک می‌شود، به‌شدت مراقب او باشید.
غذاها و نوشیدنی‌های داغ و آب جوش حمام از مهم‌ترین دلایل سوختگی شیرخواران و کودکان نوپا با بخار آب و مایعات به‌حساب می‌آیند. اما با رعایت نکات زیر می‌توانید فرزندتان را از خطر سوختگی مصون نگه دارید:
- غذاها و نوشیدنی‌های داغ را بافاصله و خارج از دسترس کودکتان قرار دهید.
- هنگام خوردن غذاها و نوشیدنی‌های داغ از بغل‌کردن کودکتان بپرهیزید.
- همیشه قبل از استحمام کودکتان، دمای آب را امتحان کنید – بهترین دمای آب حمام برای کودکان بین 37-38 درجۀ سانتی‌گراد است.
- حداکثر دمای آب داغ برای حمام‌کردن کودک در وان نباید بیش از ۵۰ درجۀ سانتی‌گراد باشد. البته باید آب سرد را با آب داغ ترکیب کنید تا دمای آب متعادل شود.
محافظت از کودک در برابر وسایل برقی
توجه به نکات زیر در حفاظت از کودک در برابر وسایل برقی مؤثر هستند:
- از کلیدهای محافظ استفاده کنید که مانع از خطر برق‌گرفتگی می‌شوند.
- تعمیرات وسایل برقی را به افراد حرفه‌ای بسپارید.
- در صورت فرسودگی سیم‌ها و لوازم برقی، آنها را تعویض کنید.
- روی پریزها درپوش بگذارید.
حفاظت از کودک در برابر اسباب منزل
اگر وسایل منزل تکان بخورند و روی کودکتان بیفتند، باعث آسیب‌های شدید خواهند شد. توجه به راهکارهای زیر در کاهش این خطر مؤثر است:
- اطمینان حاصل کنید که وسایل منزل، مقاوم و مستحکم هستند – اسباب منزل نباید آن قدر سبک یا بدون تکیه‌گاه باشند که کودک بتواند آنها را به سمت پایین بکشد یا بیندازد. برای کاهش این خطرات می‌توانید وسایلی مانند قفسۀ کتاب و کمد را به دیوار یا زمین ثابت کنید.
- تلویزیون را به دیوار یا پایۀ تلویزیون نصب کنید.
- وسایلی که گوشه‌های تیز دارند، در نواحی از منزل مانند راهرو و نزدیک در ورودی قرار ندهید؛ چون معمولاً بچه‌ها در این نواحی می‌دوند. اگر نمی‌توانید وسایل منزلتان را جابه‌جا کنید، گوشه‌های تیز را با فوم یا محافظ بپوشانید.
محافظت از کودک در برابر شیشه
وقتی کودک راه می‌افتد و در خانه می‌دود، احتمال آن خیلی زیاد است که به درها و پنجره‌های شیشه‌ای برخورد کند. برای حفظ کودکتان از آسیب‌های ناشی از برخورد به شیشه به توصیه‌های زیر توجه کنید:
- برای درها و پنجره‌ها از شیشه‌های ایمن استفاده کنید یا پوشش‌های نشکن روی شیشه‌ها قرار دهید.
- روی شیشه‌ها برچسب بچسبانید تا کودکتان آنها را ببیند.
حفاظت از کودک در برابر ابزارهای خانگی و خطرات حیاط خانه
برخی از اقدامات پیشگیرانه به شما کمک می‌کنند تا کودکتان را در مقابل ابزارهای خانگی و سایر خطرات مربوط به حیاط خانه ایمن نگه دارید:
- ابزارهایی مانند اره و مته را در مکانی امن قرار دهید و ماشین چمن‌زنی، اره‌برقی و سایر ابزارهای تیز را دور از دسترس نگه دارید.
- زمانی که از این ابزارها استفاده می‌کنید، مراقب باشید کودکتان در مسیر شما قرار نداشته باشد.
- هنگام استراحت، این ابزارها را از برق جدا کنید و در انبار قرار دهید.
محافظت از کودک در برابر آب
- وقتی کودکتان اطراف آب یعنی وان حمام، استخر، حوض، سد، رودخانه، جوی و سطل آب است، مراقب او باشید و یک‌لحظه هم چشم از او برندارید.
- اگر در خانه استخر دارید، باید دور آن را حصارکشی و در آن را قفل کنید. حصار و در استخر را مرتب بررسی کنید تا مشکلی نداشته باشند. در استخر را هرگز باز نگذارید.
- در حمام، به‌شدت مراقب کودکان زیر پنج سال باشید و آنها را بااحتیاط حمام کنید.
- هرگز کودکتان را در حمام یا وان تنها نگذارید و به‌هیچ‌وجه مراقبت از کودک را به خواهر و برادر یا بچه‌های بزرگ‌تر نسپارید.
حفاظت از کودک در برابر آتش‌سوزی
آشپزی، سیگارکشیدن، مشکلات برق خانه، شمع‌ها و بازی کودکان با کبریت و فندک ازجمله مواردی هستند که می‌توانند باعث آتش‌سوزی شوند. کارگذاشتن سیستم‌های هشداردهنده آتش‌سوزی یکی از اقدامات اساسی برای حفظ ایمنی خانه در برابر آتش‌سوزی است.
توصیه می‌کنیم حداقل یک حسگر دود و سیستم هشداردهنده آتش‌سوزی در منزل خود داشته باشید. برای حفظ ایمنی کل خانه در برابر آتش‌سوزی باید این سیستم هشداردهنده را خارج از اتاق‌خواب، حمام، رخت‌کن و اتاق بچه‌ها نصب کنید. سیستم‌های هشداردهنده را هر ماه آزمایش کنید و باتری آنها را هر سال تعویض نمایید. این سیستم‌ها باید هر ۱۰ سال یکبار تعویض شوند.
جلوگیری از افتادن کودک در خانه
در تمام گروه‌های سنی، افتادن و سقوط‌کردن از بلندی، از جمله شایع‌ترین دلایل صدمات محسوب می‌شوند.
هنگامی‌که کودکتان در حال یادگیری مهارت‌ها یا کشف مکان‌های جدید است، به‌شدت مراقب او باشید. همچنین، هرچه کودکتان بزرگ‌تر می‌شود، چیدمان خانه را تغییر دهید:
- وقتی کودکتان، چهاردست‌وپا رفتن را یاد می‌گیرد، بالا و پایین پله‌ها و همین‌طور در بالکن، حفاظ نصب کنید. اما همچنان باید روی پله‌ها و داخل بالکن، همراه کودکتان بروید و مراقبش باشید.
- وقتی کودکتان بالارفتن از وسایل را یاد می‌گیرد، پنجره‌ها را قفل کنید یا فقط کمی آنها را باز نگه دارید. همچنین، حتماً پنجره‌ها را با حفاظ‌های محکم بپوشانید، به‌خصوص اگر در طبقات بالا زندگی می‌کنید. به‌این‌ترتیب، کودک نمی‌تواند از پنجره بالا برود و خطر سقوط هم او را تهدید نخواهد کرد.
- اگر کودکتان می‌تواند خودش به دستشویی برود، شب‌ها یکی از چراغ‌های هال را روشن بگذارید یا از چراغ‌های سنسور دار استفاده کنید تا در تاریکی آسیب نبیند.
هرگز کودکتان را روی وسایل بلند مانند میز تعویض پوشک، مبل یا تخت، تنها رها نکنید؛ چون ممکن است غلت بزند و بیفتد.
جلوگیری از مسمومیت کودک
مسمومیت با مواد شیمیایی و داروهای خانگی یکی از اصلی‌ترین آسیب‌های کودکان زیر پنج سال است.
با رعایت نکات زیر می‌توانید محیطی امن‌تر برای کودک فراهم کنید:
- ازبین‌بردن سموم
- نگهداری از مواد شیمیایی و داروها در کمد یا کابینت قفل شده در ارتفاع زیاد
- نصب قفل ایمنی کودک روی در کمدهایی که سموم خانگی را در آنها نگهداری می‌کنید.
جلوگیری از خفگی کودک در اثر فشار به گلو و تنگی نفس
بعضی از وسایل خانه به‌دنبال فشار به گلو و تنگی نفس باعث خفگی می‌شوند. اسباب‌بازی‌های نرم، لوازم تختخواب مانند پتو و ملافه، پرده‌کرکره‌ای، سیم و طناب، کیف و جعبه از جمله این وسایل محسوب می‌شوند.
باتوجه‌به توصیه‌های زیر می‌توانید کودک را از خطر خفگی در اثر فشار به گلو و تنگی نفس مصون نگه دارید:
- عروسک‌های پولیشی و نرم، کوسن و لباس را روی تختخواب و کالسکه قرار ندهید.
- یک گیره پلاستیکی یا چوبی با فاصلۀ 1/5 متر از زمین به دیوار وصل کنید و بندهای پرده‌کرکره‌ای را دور آن بپیچید تا کودکتان نتواند آنها را بکشد.
- کراوات‌ها را درون کیسه‌ای پلاستیکی قرار دهید و آنها را از دسترس کودکتان دور کنید.
علاوه بر موارد عنوان شده، توصیه می‌کنیم بعضی از اقدامات کمک‌های اولیه و CPR را یاد بگیرید. اما لازم است که کمک‌های اولیه را هر سه سال یکبار و CPR را هر سال آموزش ببینید.
بعلاوه، یک جعبۀ کمک‌های اولیه در خانه و اتومبیل خود داشته باشید و در مسافرت نیز آن را همراه خود ببرید. همچنین، فهرستی از شماره‌های اضطراری مانند پلیس، اورژانس، آتش‌نشانی، پزشک کودک و غیره تهیه کنید و آن را نزدیک تلفن قرار دهید.
امیدواریم باتوجه‌به توصیه‌های بالا بتوانید به‌خوبی از کودک دلبندتان مراقبت کنید و او را از انواع آسیب‌ها مصون نگه دارید.
برای کسب مهارت‌های بیشتر جهت نگهداری و مراقبت از نوزاد عزیزتان می‌توانید به پلتفرم آموزشی بهداشت تی‌وی مراجعه بفرمایید و با دوره قدم نورسیده مبارک از راهنمایی‌های علمی و عملی برای چهارهفته مهم اول زندگی بهره‌مند شوید.
