همۀ ما، مراحل مختلفی را در زندگی‌مان پشت سر می‌گذاریم که می‌توانند به واکنش‌های عاطفی شدید منجر شوند و ما را آشفته و درمانده سازند.
در واقع، در مقطعی از زندگی به دلیل تغییرات هورمونی دوران بلوغ، بارداری، یائسگی یا استرس‌های روزمره در زندگی کاری و خانوادگی، دچار نوسانات خلقی می‌شوید.
قطعاً برایتان دشوار است که به‌تنهایی این احساسات را کنترل کنید، خصوصاً در دوران بارداری. اما اگر از علت و تأثیر این نوسانات بر زندگی‌تان آگاه باشید، می‌توانید آن‌ها را در کنترل خود بگیرید و زندگی شادتر و سالم‌تری داشته باشید.
در ادامه، به انواع نوسانات خلقی در دوران بارداری، علل بروز آن‌ها و نکاتی کاربردی اشاره می‌کنیم تا با کمک آن‌ها بتوانید احساساتتان را به‌درستی کنترل کنید.
نوسانات خلقی خانم‌ها در دوران بارداری: این احساسات دقیقاً چه هستند؟
آیا در دوران بارداری حس کرده‌اید که احساساتتان بالا و پایین می‌شوند و خلق‌وخوی شما به‌سرعت و بی‌دلیل در حال نوسان است؟ اگر چنین است، شما تنها نیستید.
بسیاری از خانم‌های باردار به دلایل مختلف اعم از تغییرات هورمونی، استرس، اضطراب، افسردگی و رویدادهای زندگی، نوسانات خلقی را تجربه می‌کنند.
اما این نوسانات خلقی، دقیقاً چه هستند و چرا اتفاق می‌افتند؟ به بیان ساده، نوسانات خلقی همان تغییرات ناگهانی و شدید در خلق‌وخو هستند که شادی و سرخوشی شدید تا غم و ناامیدی عمیق را در برمی‌گیرند.
بسیاری از خانم‌های باردار اغلب خود را گرفتار طوفان احساسات می‌بینند که طاقت‌فرسا و آزاردهنده هستند.
اما نگران نباشید!
در این مقاله، راهکارهایی خوبی به شما ارائه می‌دهیم تا بتوانید این نوسانات خلقی را در دوران بارداری کنترل کنید.
انواع نوسانات خلقی
نوسانات خلقی برای بسیاری از خانم‌ها خصوصاً در دوران بارداری، بسیار آزاردهنده هستند. درهرحال، آیا می‌دانید که نوسانات خلقی انواع مختلفی دارند؟
بیایید نگاه دقیق‌تری به این موضوع بیندازیم!
فراز و نشیب‌های زندگی روزمره
اولین نوع نوسانات خلقی، فراز و نشیب‌هایی هستند که در طول روز تجربه می‌کنیم.
مثلاً ممکن است صبح‌ها پر انرژی و شادی باشید، اما در اواسط روز، تحریک‌پذیر یا غمگین شوید.
این نوسانات، بخشی طبیعی از زندگی تلقی می‌شوند و تحت‌تأثیر عواملی مانند گرسنگی، استرس و کمبود خواب به وجود می‌آیند.
تغییرات هورمونی
نوع دوم نوسانات خلقی بر اثر تغییرات هورمونی به وجود می‌آیند.
معمولاً خانم‌ها به دلیل نوسانات هورمونی خصوصاً استروژن و پروژسترون در طول چرخۀ قاعدگی، و همین‌طور در دوران بارداری، دچار تغییرات خلقی می‌شوند. شدت این نوسانات متفاوت است و کج‌خلقی تا بروز احساسات شدید غم یا اضطراب را در برمی‌گیرد.
سلامت روانی ضعیف
سومین نوع نوسانات خلقی، مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابند و اغلب با مشکلاتی مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی ارتباط دارند. به‌طورکلی، کنترل نوسانات خلقی شدید، بسیار چالش‌برانگیز است. این تغییر خلق‌وخو می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر زندگی روزمره‌تان و سلامت جنین داشته باشد.
فرقی نمی‌کند که چه نوع نوسانات خلقی را تجربه می‌کنید. فقط باید بدانید که آن‌ها بخشی عادی از زندگی‌تان هستند. اما اگر نوسانات خلقی در برنامه روزانه‌تان اختلال ایجاد می‌کنند یا شما را آزار می‌دهند، پس باید از یک متخصص کمک بگیرید.
همچنین، به یاد داشته باشید که مجبور نیستید این وضعیت را به‌تنهایی مدیریت کنید و می‌توانید از دیگران کمک بگیرید.
علت بروز نوسانات خلقی در زنان باردار
شاید تعجب کنید که چرا در دوران بارداری، خلق‌وخوی شما این‌قدر سریع تغییر می‌کند؟
نوسانات خلقی دلایل مختلفی دارند و در هر فرد متفاوت هستند.
در ادامه، برخی از شایع‌ترین دلایل تغییر و خلق‌وخو را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم:
۱. تغییرات هورمونی: مهم‌ترین عامل
یکی از اصلی‌ترین عواملی که در بروز نوسانات خلقی نقش دارد، تغییرات هورمونی در بارداری است.
در خانم‌ها، چرخه قاعدگی، بارداری، یائسگی یا حتی استفاده از داروهای ضدبارداری هورمونی می‌توانند در نوسانات خلقی نقش داشته باشند.
نوسانات هورمونی از جمله تغییر سطح استروژن، پروژسترون، و تستوسترون، می‌توانند منجر به تغییر در خلق‌وخو و رفتار شوند.
۲. استرس
یکی دیگر از دلایل اصلی نوسانات خلقی، استرس است که در دوران بارداری، اغلب تشدید می‌شود.
وقتی دچار استرس می‌شوید، هورمون‌هایی مانند کورتیزول و آدرنالین در بدنتان ترشح می‌شوند که در نوسانات خلقی و میزان انرژی تأثیر گذارند. همچنین، استرس مزمن می‌تواند باعث بروز اضطراب و افسردگی و در نتیجه، تشدید نوسانات خلقی شود.
۳. عوارض جانبی داروها
بعضی از بیماری‌ها و داروها نیز موجب نوسانات خلقی می‌شوند. بیماری‌هایی مانند اختلالات تیروئید، دیابت از جمله دیابت بارداری و اختلالات عصبی همگی بر خلق‌وخو و رفتار تأثیر می‌گذارند.
عوارض جانبی برخی از داروها مانند استروئیدها، داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد روان‌پریشی نیز می‌توانند باعث تغییرات خلقی شوند.
چگونه نوسانات خلقی شدید را به طور طبیعی کنترل کنید؟
پیشگیری از نوسانات خلقی، خصوصاً در دوران بارداری، مقوله‌ای دشوار است و کنارآمدن با آن، چالشی حقیقی تلقی می‌شود. خوشبختانه، روش‌های بسیاری برای کنترل نوسانات خلقی وجود دارد.
در ادامه، به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. ورزش منظم را فراموش نکنید.
در درجۀ اول، ورزش منظم در کنترل نوسانات خلقی بسیار مؤثر است. فعالیت جسمانی موجب ترشح اندورفین می‌شود که خلق‌وخو را به طور طبیعی بهبود می‌بخشد.
حتی روزانه ۳۰ دقیقه پیاده‌روی یا یوگا می‌تواند خلق‌وخو را به طور چشمگیری بهبود بخشد و استرس را کاهش دهد.
۲. رژیم غذایی سالم داشته باشید.
پیروی از رژیم غذایی مناسب و سالم، تأثیر قابل‌توجهی بر کنترل نوسانات خلقی دارد.
در دوران بارداری، بدنتان برای اینکه بتواند عملکرد خوبی داشته باشد، به انواع مواد مغذی، ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز دارد و کمبود هر یک از آن‌ها می‌تواند موجب نوسانات خلقی و سایر اختلالات عاطفی شود.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف غذاهای فراوری شده، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و مواد غذایی با قند بالا می‌تواند نوسانات خلقی را تشدید کند. برخلاف آن، رژیم غذایی سرشار از پروتئین بدون چربی، میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل در بهبود سلامت عاطفی تأثیرگذار است.
همچنین، مصرف مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی‌های چرب، آجیل و دانه‌ها موجب کاهش علائم افسردگی و اضطراب می‌شوند که از جمله عوامل بروز نوسانات خلقی هستند.
مصرف ویتامین‌های B موجود در سبزیجات برگ سبز، پروتئین بدون چربی و غلات کامل برای تنظیم خلق‌وخو در دوران بارداری، ضروری تلقی می‌شود. علاوه بر این مواد مغذی، مصرف آب کافی و پرهیز از نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا برای هیدراته ماندن بدن در این دوران، بسیار حائز اهمیت است.
کم‌آبی بدن در دوران بارداری می‌تواند موجب خستگی و زودرنجی و به دنبال آن، تشدید نوسانات خلقی شود.
۳. مدیتیشن کنید.
زمانی که استرس، اضطراب یا سردرگمی را تجربه می‌کنید، دچار تغییر خلق‌وخو می‌شوید.
با تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی در دوران بارداری، می‌توانید ذهن و بدنتان را آرام کنید و استرس و اضطراب را از خود دور سازید.
مدیتیشن موجب بهبود ذهن‌آگاهی یا توانایی حضور کامل در لحظه است؛ بنابراین، در کنترل نوسانات خلقی بسیار مؤثر است چون می‌تواند به چرخۀ افکار و احساسات منفی پایان دهد که اغلب به تغییرات خلقی‌تان دامن می‌زنند.
۴. از حمایت اجتماعی بهره‌مند شوید.
حمایت اجتماعی در بهبود نوسانات خلقی بسیار مؤثر عمل می‌کند.
بهره‌مندی از شبکه حمایتی دوستان و خانواده یا حتی پیوستن به یک گروه حمایتی، اقداماتی مؤثر در جهت کاهش استرس و تقویت حس ارتباط و تعلق محسوب می‌شوند.
یکی از فواید اصلی حمایت اجتماعی، فراهم‌کردن فضایی امن برای خانم‌های باردار است تا احساسات و تجربیات خود را با افرادی به اشتراک بگذارند که ممکن است با چالش‌های مشابه دست‌وپنجه نرم کنند. به‌این‌ترتیب، احساس تنهایی و انزوا کم می‌شود که خود در ایجاد نوسانات خلقی سهیم است.
در دوران بارداری یا هر زمان دیگر، وقتی در حال عبور از دورانی سخت هستید، حرف‌زدن یا کمک‌گرفتن از یک فرد مطمئن به شما کمک می‌کند تا سنگینی این بار را بهتر تحمل کنید و آرامش خود را به دست آورید. ضمن اینکه، تماشای فیلم‌های دوره مجازی آمادگی برای زایمان نیز به شما کمک می‌کند تا با عوارض این دوران، بهتر کنار بیایید.
